Trong bối cảnh đang đối mặt với những thách thức ngày càng nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu, năng lượng tái tạo đã trở thành tâm điểm của các chiến lược phát triển bền vững trên toàn cầu. Việt Nam, với những cam kết mạnh mẽ tại COP 26 và chiến lược chống biến đổi khí hậu đến năm 2050, đang thể hiện vai trò quan trọng trong hình thành một tương lai năng lượng sạch và bền vững.
Chính phủ Việt Nam đã đặt ra mục tiêu phấn đấu đưa phát thải ròng khí nhà kính về mức 0 vào năm 2050, mở ra hướng phát triển mới cho ngành năng lượng. Cam kết này không chỉ tập trung vào việc giảm phát thải mà còn đặt ra mục tiêu sử dụng hoàn toàn năng lượng tái tạo vào năm 2050.
Một trong những hướng đi quan trọng trong chiến lược của Việt Nam là phát triển năng lượng điện gió và điện mặt trời. Với mục tiêu đạt 16.000 MW điện gió trên mặt đất và 7.000 MW điện gió ngoài khơi vào năm 2030, cùng với mục tiêu 87.000 MW điện mặt trời vào năm 2045, Việt Nam đang định hình lại bức tranh của ngành điện năng lượng tái tạo trong tương lai.
Những dự án lớn như điện gió Biển Đông và các trang trại điện mặt trời quy mô lớn đang nổi lên, tạo ra không chỉ nguồn cung điện lớn mà còn tạo ra cơ hội việc làm và kích thích phát triển kinh tế ở các khu vực địa phương.
Điện mặt trời, điện gió dẫn đầu làn sóng tăng trưởng nguồn điện
Trái với dự đoán dịch bệnh COVID-19 sẽ ảnh hưởng mạnh đến các nguồn năng lượng sạch, năm 2020 ghi nhận sự phát triển của năng lượng tái tạo với tốc độ nhanh nhất từ trước đến nay. Theo ước tính của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), gần 90% công suất nguồn điện mới bổ sung trong năm nay thuộc loại năng lượng tái tạo. Năng lượng tái tạo dự kiến sẽ trở thành nguồn điện lớn nhất thế giới vào năm 2025, thay thế cho vị trí của năng lượng hóa thạch.
So với năm 2010, công suất năng lượng tái tạo toàn cầu đã tăng 500%, trong đó công suất năng lượng mặt trời tăng 18 lần, công suất điện gió tăng 4 lần. Thị trường chứng khoán 2020 cũng ghi nhận sắc xanh của các công ty năng lượng mặt trời trong khi giá trị cổ phiếu của nhiều công ty nhiên liệu hóa thạch bị sụt giảm.
Tại Việt Nam, điện mặt trời và điện gió cũng có sự tăng trưởng rất mạnh mẽ. Theo báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), trong 6 tháng đầu năm nay, EVN đã huy động được từ nguồn điện năng lượng tái tạo, trong đó có 4,71 tỷ kWh từ điện mặt trời – con số này tăng gấp 5,35 lần so với cùng kỳ năm 2019 (cũng là năm điện mặt trời có tốc độ phát triển rất tốt).
Sự phát triển của điện mặt trời đã vượt xa so với Quy hoạch điện VII điều chỉnh (Phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2011 – 2020 có xét đến năm 2030). Theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh, tổng công suất nguồn điện mặt trời (bao gồm cả nguồn tập trung lắp đặt trên mặt đất và nguồn phân tán lắp đặt trên mái nhà) là 850 MW vào năm 2020, khoảng 4.000 MW vào năm 2025 và đến năm 2030 sẽ là khoảng 12.000 MW. Tỷ trọng điện mặt trời trong tổng nguồn cung điện sẽ ở khoảng 0,5% vào năm 2020, khoảng 1,6% vào năm 2025 và lên đến khoảng 3,3% vào năm 2030.
Hiện nay, tổng công suất lắp đặt năng lượng tái tạo của Việt Nam đạt khoảng 20,7 GW, chiếm hơn 27% tổng công suất lắp đặt của hệ thống điện. Việt Nam đã trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về gia tăng công suất nguồn điện năng lượng tái tạo. Điều này phản ánh sự cam kết và nỗ lực của quốc gia này trong việc đảm bảo nguồn điện sạch và bền vững.
Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi năng lượng không thiếu những thách thức. Việt Nam đối mặt với cần thiết phải đầu tư lớn về tài chính và công nghệ để đảm bảo ổn định nguồn cung và giảm chi phí đầu tư. Hệ thống lưu trữ năng lượng và tính linh hoạt của hệ thống điện cũng là những khía cạnh quan trọng cần được cải thiện để tối ưu hóa nguồn năng lượng tái tạo.
Trong ngữ cảnh toàn cầu, Việt Nam đang định hình một tương lai mà năng lượng tái tạo không chỉ là nguồn cung điện chính, mà còn là động lực đẩy mạnh cho sự phát triển bền vững. Với những cam kết và nỗ lực đáng kể, Việt Nam có thể đóng góp tích cực vào cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và xây dựng một môi trường sống bền vững cho thế hệ tương lai.
Trước nhu cầu cấp thiết của ngành năng lượng, Việt Nam cam kết mạnh mẽ các giải pháp phát triển năng lượng sạch, tiết kiệm và hiệu quả. Mục tiêu đến năm 2030 là tỷ lệ năng lượng tái tạo chiếm ít nhất 33% tổng sản lượng điện phát, và đến năm 2050 là 55%. Hành trình chuyển đổi này không chỉ là của Việt Nam mà còn là của toàn nhân loại, đặt ra một ví dụ rõ ràng về sự đoàn kết và cam kết cần thiết để xây dựng một tương lai bền vững với năng lượng tái tạo.
*Nguồn tham khảo thông tin, số liệu: VOV, The Saigon Times, VNExpress